Het Koninkrijk in gelijkenissen

Gelijkenissen van Jezus

Jezus spreekt met zijn discipelen veel over de komst van het Koninkrijk. Hij doet dat dikwijls in de vorm van “gelijkenissen” of “parabels”. Dat zijn korte verhaaltjes die zijn publiek direct herkent. Ze dienen als illustratie om Gods gedachten te verduidelijken. Zo zet Jezus de omstandigheden uiteen waaronder dat Koninkrijk op aarde zal worden opgericht en wie er toegang toe zullen verkrijgen. Sommige gelijkenissen lijken voor zijn leerlingen onbegrijpelijk, omdat het zo in tegenspraak lijkt te zijn, met alles wat zij over God en zijn plannen weten. Alsof er een geheim is, dat nog niet eerder aan de profeten is geopenbaard. Kan het Gods Koninkrijk ook vorm krijgen op een manier, die tot dan toe verborgen gehouden is?

De openbaring van het koninkrijk

In een aantal gelijkenissen toont Jezus dat, hoewel het Koninkrijk van Israël wordt weggenomen (!) en een ‘verborgen’ vorm aanneemt, het uiteindelijk toch in de oorspronkelijk aangekondigde vorm openbaar zal worden. In deze gelijkenissen wordt getoond hoe en onder welke omstandigheden het Koninkrijk der hemelen komt en wie er deel in zullen hebben. Deze gelijkenissen zal ik in enkele andere artikelen inhoudelijk bespreken.

De verborgenheid van het koninkrijk

In een aantal andere gelijkenissen verklaart Jezus de vorm die het Koninkrijk aanneemt zo lang de Koning verworpen is. De meest kenmerkende verschillen met de uiteindelijke openbaring van Gods Koninkrijk zijn:

1. Niet Israël staat centraal in Gods handelen met en spreken tot de wereld, maar God richt Zich rechtstreeks tot de gehele wereld (= de akker). 
   
   
2. In de profetieën over Gods toekomstige rijk, worden bij het begin de kwaden uitgezuiverd en ook gedurende het Koninkrijk: als iemand blijkt tot de kwaden te behoren, wordt hij door de vloek getroffen. Maar Jezus spreekt over een vorm van het Koninkrijk, waarin goeden en kwaden naast elkaar bestaan tot “de oogst”.

Meer bijzonderheden over het Koninkrijk van God in deze periode van ‘verborgenheid’ worden ons door Paulus bekendgemaakt.

De gelijkenissen over de geheimenissen van het Koninkrijk zijn bedoeld om de geheimissen alleen aan hen bekend te maken, die tot het Koninkrijk behoren. Tegelijkertijd dienden ze ervoor om deze toekomstige vorm van het Koninkrijk verborgen te houden voor de Joodse leidslieden, die door hun ongeloof geen deel zouden hebben aan het Koninkrijk van God!

De geheimenissen van het Koninkrijk – en de gelijkenissen die daarover spreken – behandel ik in een andere artikelen inhoudelijk.

De interpretatie van gelijkenissen

Gelijkenissen zijn verhaaltjes die bedoeld zijn om Gods gedachten door illustraties te verduidelijken. Dergelijke verhalen vragen om een interpretatie. Maar daarbij moeten we dan wel op een paar dingen letten, zodat we niet op ons gevoel afgaand de gelijkenissen verklaren en door onze eigen fantasie worden meegesleurd.

1. In de uitlegging dienen we rekening te houden met de verklaring van symbolen zoals Jezus die Zelf geeft bij enkele gelijkenissen.
2. Als Jezus geen verklaring van beelden geeft, is het aannemelijk dat die beelden vanuit de Bijbel bekend kunnen zijn.
3. Wanneer het gaat om de openbaring van het Koninkrijk, kun je aannemen, dat dezelfde dingen, zij het minder gedetailleerd,  al eerder in de Schrift bekend waren.
4. Indien het gaat om de geheimenissen van het Koninkrijk, kan de uitlegging van de gelijkenissen nooit strijdig zijn met wat ons elders in het Nieuwe Testament over Gods werk in de periode van geheimenissen geleerd wordt.
5. Elke gelijkenis kent zowel een (profetische) verklaring als een (morele) toepassing.
   De verklaring legt uit om wie, om welke tijd, om welke gebeurtenissen het in de gelijkenis primair gaat. Daarbij moeten alle details in aanmerking genomen worden.
   De toepassing leidt daaruit de praktische betekenis voor ons leven af, waarbij rekening gehouden moet worden met het feit, dat wij misschien in een andere heilsperiode leven dan die, waarover het in de gelijkenis gaat. In dat geval leren we van de algemene principes zonder alle details rechtstreeks toe te passen.
   Pas als we een bijbelse verklaring van een gelijkenis gevonden hebben (dat is een verklaring die in harmonie is met het gebruik van beelden in de gehele Bijbel en met de hele samenhang van de Bijbel), kunnen we komen tot een juiste toepassing van de gelijkenis op ons eigen leven.