In eerdere artikelen hebben we stilgestaan bij enkele grote verhaallijnen in de Bijbel – je ziet ze in het menu naast (of onder) dit artikel. Deze keer staan we stil bij de verbonden. Niet “het verbond”, zoals dat in de theologie vaak voorkomt, maar in het meervoud. De Bijbel vertelt over meerdere verbonden die God gesloten heeft. De meeste hebben volgens Romeinen 9:4 en Efeziërs 2:12 te maken met het volk Israël.
Twee soorten verbonden
Van een verbond is sprake, als twee partijen zich aan elkaar verbinden en daarbij afspraken vastleggen. Vergelijk het maar met een overeenkomst tussen zakenpartners. Of met een huwelijk, dat in de Bijbel ook als een verbond wordt aangeduid. Op soortgelijke wijze verbindt God Zich met mensen. Eigenlijk is dat heel bijzonder, omdat de hoogverheven God daarmee de mens als gelijke behandelt!
Je kunt, en dat is ook in de Bijbel zo, twee soorten verbonden onderscheiden:
- Een voorwaardelijke verbond
Hierin verbinden twee partijen zich, waarbij de één, de ontvangende partij, verplichtingen op zich neemt, waaraan hij moet voldoen om de belofte of zegen van de ander, de schenkende partij, te kunnen ontvangen: “Als jij … dan zal ik….”. Een dergelijk verbond kan verbroken worden en is derhalve tijdelijk. - Een onvoorwaardelijk verbond
Hierin verbinden twee partijen zich onvoorwaardelijk aan elkaar. De schenkende partij zegt eenvoudig: “Ik zal …. “, wat er ook gebeurt.
Het verbond met Noach
Met enige fantasie zou je kunnen zeggen, dat God bij de schepping een verbond sloot met Adam. Weliswaar gaf God een taakomschrijving aan Adam en aan de mensheid als geheel. Maar dat was geen overeenkomst met voorwaarden, zegeningen of sancties. Er was geen: “Als jij … dan Ik …” of: “Ik zal …”. Na de zondeval schildert God de toekomst van de mensheid en de gevolgen van de zonde. En ook geeft Hij een belofte, dat de zonde eens tenietgedaan zal worden. Maar ook dat wordt in de Bijbel niet aangeduid als “een verbond”.
De eerste keer dat er in de Bijbel sprake is van een verbond, is in Genesis 6:18. God sluit een verbond met Noach. Dit verbond geldt voor Noach en zijn nakomelingen en alle levende wezens, voor mens en dier (Genesis 9:11). Er zijn geen voorwaarden aan verbonden. Het verbond houdt in, dat er nooit meer een vloed zal komen die de hele aarde zal verwoesten. De regenboog is een teken van dit onvoorwaardelijke verbond en herinnert God altijd aan zijn belofte aan Noach.
De Bijbelse verbonden
Het verbond met Noach is wel het eerste verbond in de Bijbel, maar zeker niet het laatste. Want er worden meerdere verbonden genoemd, die God als schenkende partij aangaat met mensen, de ontvangende partij.
- Verbond met Noach
- Verbond met Abraham
- Verbond met Israël (voorwaardelijk verbond)
- Verbond met David
- Het Nieuwe Verbond
In volgende afleveringen in deze miniserie zullen we bij de andere verbonden stilstaan.
(wordt vervolgd)