Het is druk in Betlehem. De keizer heeft bevolen, dat iedereen zich moet laten inschrijven in de plaats waar zijn oudst-bekende voorvader woonde. De plaatselijke herberg is zo vol, dat er zelfs voor een hoogzwangere als Maria geen plaats is. Zwanger? Een rustig plekje? Privacy? Misschien een bevalling? Vergeet het! Kunnen ze er echt niet bij hebben. Jozef en Maria komen terecht in een niet nader omschreven vertrek, waar een kribbe, een voerbak, staat. Normaal is die ruimte in gebruik als stal. Was het een schuur? Of een spelonk? Het wordt niet nader aangeduid. Het is dus waarschijnlijk niet van belang voor het verhaal.
De herbergier, die Jozef en Maria waarschijnlijk op die plek heeft gewezen, weet niet wat daar gebeurt. Niemand in Betlehem weet dat. De Romeinse stadhouder in Jeruzalem, die alles onder controle moet houden, weet er niets van. De priesters en Schriftgeleerden, die kennis hebben van een goddelijk boek en dus alles (denken te) weten, hebben geen idee wat daar gebeurt. De keizer in Rome, die met een enkel bevel zoveel mensen tegelijk in beweging zette, is totaal onwetend wat zijn bevel teweeg brengt.
Er is één plek, waar precies wordt gadeslagen wat daar gebeurt. In de hemel is grote beroering. Alle engelen in de hemel verheugen zich, omdat ze weten welk wonder zich daar in die stal heeft voltrokken: God is mens geworden! Een grote stap naar de verlossing. Uiteindelijk zal de hele schepping vrij worden van de vloek van de zonde!
Maar al weten de mensen in Betlehem, Jeruzalem en Rome van niets, op twee andere plaatsen op aarde wordt het grote nieuw onmiddellijk bekend.
Ver weg
Ver weg, in het Oosten, ontdekten enkele wijze mannen, dat er iets bijzonders gaande was. Ze worden wijzen of magiërs (Matteüs 2:2) genoemd, maar ook wel aangeduid als koningen. We weten niet met hoeveel ze zijn of hoe ze heten. Maar ze wonen in “het oosten”. Daarmee is waarschijnlijk Perzië bedoeld, waar geleerden en astrologen eeuwenlang de raadgevers van koningen waren. Op het moment van Jezus’ geboorte nemen deze wijzen, , een bijzondere ster waar. Ze weten meteen, dat deze ster betekende, dat er in Israël een koning geboren was! Hoe ze dat weten, zal wel een raadsel blijven, maar misschien kenden zij de profetie die Bileam, ook zo’n Oosterse “profeet”, in de tijd van Mozes over Israël had uitgesproken (Numeri 24:16-17). Ze gaan direct op reis om deze Koning te ontmoeten en Hem hun geschenken aan de bieden. Hun reis neemt ongeveer een jaar in beslag, dus we moeten nog even geduld hebben voor we hun verhaal verder kunnen vertellen.
Dichtbij
Maar ook dichtbij, op de velden van Efrata, een oude naam van Betlehem (Micha 5:1), wordt het nieuws bekend. Daar is in de nacht geen mens te bekennen, met uitzondering van een stel herders, die waken over de schapen. Zij krijgen bezoek van een engel, omringd door een grote legermacht van engelen, die hun vertelt wat er gebeurd is. Hij maant hen om naar de kribbe in Betlehem te gaan. En zij weten wel, waar de kribbe van Betlehem staat! Ze haasten zich naar Betlehem (Lukas 2:15-17), want ze willen het Kind zien.
Het hart van het Kerstfeest
Deze twee verhalen laten in een notendop zien, waar het Kerstfeest om draait: God roept mensen om Jezus te leren kennen. Om overweldigd te worden door zijn grootsheid, die verborgen is in de gedaante van een hulpeloos kind. God die de hemel achter zich laat om bij de mensen te zijn. Om één met hen te zijn, ze in zijn hart op te nemen en zo te redden van zonde en dood. En ze komen – van dichtbij en veraf. Paulus zegt later, dat Jezus vrede verkondigt aan heidenen en Joden. Aan hen die veraf zijn en aan hen die dichtbij zijn (Efeziërs 2:17-18). Je hoeft alleen maar te komen en Jezus in je hart te sluiten. Dat is het hart van het Kerstfeest.
Foto: Plein in Betlehem met de Geboortekerk, eigenlijk twee kerken: een Rooms-Katholieke en een Grieks-Orthodoxe. Al sinds de 2de eeuw gaat het verhaal dat Jezus in een grot die zich onder de kerk bevindt, geboren zou zijn.