Koning voor één dag

Een week of drie geleden kocht ik in Frankrijk een paar hartige taarten om af te bakken. Nou ja, het bleken geen hartige taarten, maar zoete koeken te zijn. Bij het eten beet ik opeens op iets hards. Het bleek een piepklein porseleinen schaapje te zijn! Bij de andere taart brak iemand bijna z’n tanden op een klein porseleinen mannetje in een sjiek gewaad! Wat was er aan de hand?

Galette des Rois

Wat bleek het geval? Ik had niet zomaar een hartige taart of zoete koek gekocht, maar een Galette des Rois, een machtig toetje. Deze ‘driekoningentaart’ eet je pas op 6 januari en liefst de rest van januari dient te eten. Degene die het stuk krijgt met het figuurtje dat meestal wel past bij de Kerststal, is een dag “koning”. Wat daarbij hoort is niet overal gelijk. In sommige families bepaalt die “koning” het menu van de volgende dag, in andere koopt die de Galette voor de volgende dag.
Het is een traditie die ook in ons land wel voorkomt: de driekoningenkoek, waarin een boon (bruin, wit of zwart) verborgen zit. Ik kan me nog herinneren dat het Culemborgs Kamerkoor in het verleden altijd een driekoningenconcert gaf met na afloop een drankje en driekoningenkoek. Wie de boon vond, kreeg als prijs een aardigheidje.

Christelijke traditie en bijbelse geschiedenis

Driekoningen is weliswaar geen bijbels feest, maar in de christelijke traditie heeft het wel een plaats. Elk jaar wordt op 6 januari Driekoningen gevierd. Op deze dag zouden de drie wijzen uit het Oosten het kind Jezus in Bethlehem bezocht hebben. Een wonderlijke ster heeft hen tot hem geleid.
De naam van het feest “Driekoningen” wijkt af van hetgeen er in Matteüs 2:1-11 over deze gebeurtenis staat. Daar is geen sprake van koningen maar van wijzen, er wordt niet vermeld met hoevelen ze waren en ze bezoeken Jezus niet in een stal, maar in een huis. In het volksverhaal zijn ze in de loop der eeuwen tot koningen gepromoveerd en kregen ze ook nog namen en bleken ze met z’n drieën te zijn. Dat kwam mooi uit, want dan konden ze gezien worden als vertegenwoordigers van de drie  toen bekende werelddelen. Daarom heet het feest “Epifanie” of “Openbaring van de Heer”.

Voor alle volken

Met Kerst zien we in het bijbelse verhaal Joden die naar Chrisitus toekomen. Aan wie de Zoon van God werd voorgesteld. Maar Hij kwam niet alleen voor de Joden. Toen Jezus, 40 dagen oud, in de tempel werd gebracht, zei Simeon,gedachtig aan Jesaja 49:6 terecht: “30… mijn ogen hebben uw heil gezien, 31dat Gij bereid hebt voor het aangezicht van alle volken: 32licht tot openbaring voor de heidenen en heerlijkheid voor uw volk Israël” (Lukas 2:30-32).

Christus was niet alleen gekomen voor Gods volk, Israël. En men realiseerde zich dat Hij bij de ontmoeting met de drie “koningen” ook voorgesteld aan de heidenvolken, die deze drie personen vertegenwoordigd worden. Alle volken zijn geroepen tot de heerlijkheid van het beloofde Godsrijk.

Een vraag om bescherming

In sommige landen schrijft men met Driekoningen “xx+C+M+B+yy” op de deur(post). In Culemborg heb ik het ook enkele huizen gezien met deze zegenbede. De ‘xx’ geven de eerste twee cijfers van het jaartal aan, de ‘yy’ de laatste twee cijfers. De ‘+’ is een kruisteken. De andere letters staan voor de Latijnse tekst “Christus Mansionem Benedicat”, “Christus zegene dit huis”. Maar ze verwijzen ook naar de initialen van Caspar, Melchior en Balthasar, de drie wijzen uit het oosten, die mede achtergrond geven aan dit gebruik, doordat zij als eerste niet-Joden tot Christus kwamen om zijn zegen te ontvangen. Dit jaar staat er dus: “20+C+M+B+22”.

Wat doe ik met het bijbelverhaal?

Nee, driekoningen is geen voorgeschreven feestdag. En ja, het volksverhaal wijkt af van het historische verslag van Matteüs. En sommige gebruiken kunnen best een heel andere achtergrond hebben. Maar het nadenken over deze geschiedenis stelt mij – ook dit jaar – voor een paar vragen:

  • Wat betekent het voor mij dat Christus kwam voor alle volken? Neem ik het voor kennisgeving aan, of voel ik iets van verantwoordelijkheid om mensen veraf en dichtbij in elk geval bekend te maken met Jezus?
  • Besef ik afhankelijk te zijn van Gods bescherming en de zegen van Christus? En wat merken anderen daarvan?

Waarschijnlijk had ik de vraag boven deze alinea anders moeten formuleren: Wat doet dit Bijbelverhaal met mij?

Afbeelding: Hieronimus Bosch, Wikimedia, publiek domein

Koning voor één dag

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.