Het Joodse Feest van het ongedesemde brood (=brood dat niet gerezen is door desem of gist) werd in het voorjaar gevierd. Het duurde een week, waarin ook nog twee andere feesten gevierd werden: Pascha en het Feest van de eerstelingen. De populaire benaming voor deze cluster van feesten was Pesach. In het licht van het Nieuwe Testament ontdekken we de bijzondere symbolische betekenis.
Uittocht
Volgens Joods gebruik begint de dag bij zonsondergang. Dat is even van belang om de volgorde van de Joodse feesten te begrijpen. Bij de zonsondergang op de 14e dag van de maand Nissan, wordt het Pascha gevierd volgens het bijbelse voorschrift met een maaltijd, de Pesachmaaltijd.
Direct daarna, dus op de 15e Nissan, begint het Feest van het ongedesemde brood (=brood dat geen zuurdesem of gist bevat) – een feest dat 7 dagen duurt, tot de 21e Nissan. Dit feest is eigenlijk een bevrijdingsfeest, want na die eerste Pesachmaaltijd werd Israël door God uit Egypte geleid en ging het op weg naar het beloofde land.
De historische achtergrond maakt begrijpelijk, waarom er ongedesemd brood gegeten werd. De Israëlieten trokken gehaast weg uit Egypte, dat door tien rampen getroffen was. Er was dus geen tijd om het brood te laten rijzen. Naar dit ongedesemde brood is het feest in het Hebreeuws genoemd: Matsot, een woord dat we nog herkennen in de ‘matzes’ die wij in de winkel kunnen kopen.
De Joden vegen ter voorbereiding op dit feest het huis (figuurlijk) met bezems schoon om er zeker van te zijn, dat er geen zuurdesem meer in het huis aanwezig is. De diepere achtergrond hiervan is dat zuurdesem in de Bijbel vaak een negatieve klank heeft. Het Nieuwe Testament gebruikt desem als beeldspraak voor ‘slechtheid en boosheid’ (1 Korintiërs 5:8). God wil zijn volk daarvoor bewaren. Hun bevrijding uit Egypte moest ook een bevrijding van zonde zijn.
Jezus
Bij het Pascha, de Pesach- of Sedermaaltijd, wordt ongedesemd brood gegeten. Hoewel het niet bij de instellingen van Mozes behoort, was er al in de tijd van Jezus een bijzonder gebruik aan de viering toegevoegd: een stuk van dit ongedesemde brood werd ‘verborgen’, de afikomen. Daarnaar moet tijdens de maaltijd gezocht worden. Volgens Messiaanse Joden is dat een verwijzing naar het moment dat Jezus, de Messias, ‘verborgen’ was in het graf *. We herkennen er ook de belofte in die gegeven wordt aan de “overwinnaars” in Openbaring 2:17, die te eten krijgen van het ‘verborgen manna’. Dat zou kunnen duiden op een groei in kennis van Jezus door persoonlijke omgang.
Het Pascha is een illustratie van Jezus, de bevrijder. Het Feest van het ongedesemde brood illustreert de bevrijding die Jezus teweegbrengt. Dat is niet alleen een bevrijding van een onderdrukkend systeem, maar ook en in de eerste plaats een reiniging van ongerechtigheid. Die maakt je tot een ander mens! Deze twee feesten horen dus bij elkaar. En hun betekenis geeft ons ook echt een reden om feest te vieren!
En dan hebben we het nog niet eens over het derde feest, dat direct met deze twee verbonden is ….
* zie Jews for Jesus
afbeelding: de afikomen (www.desireemmondesir.com)